Η ψυχολογία του φασισμού

Μιας που το τελευταίο -αρκετό- διάστημα, τα φαινόμενα φασισμού ταλανίζουν την ελληνική κοινωνία, ίσως είναι μια ευκαιρία να καταγράψουμε για ποιους λόγους βρίσκονται ακόλουθοι του ναζισμού, γιατί οι μάρτυρες “δίνουν τους δικούς τους” και ποιες σχέσεις διέπουν τα ηγετικά μέλη ενός φασιστικού μορφώματος με τους στρατευμένους σ’ αυτό.  

Το κτήνος που κρύβεται μέσα μας

Ο φασισμός απευθύνεται στα κατώτερα ένστικτα του ανθρώπου, ενεργοποιεί το κτήνος που μπορεί να κρύβουμε όλοι μέσα μας και περιμένει την κατάλληλη στιγμή για να βγει στο φως. Φυσικά η παιδεία είναι αυτή που το συρρικνώνει και αφήνει περισσότερο χώρο στην λογική. Ο φασισμός λειτουργεί με το “εδώ και τώρα”, παρουσιάζοντας μια κατάσταση “έκτακτης ανάγκης”. Γι’ αυτό ψάχνει για πάσης φύσεως εχθρούς, ώστε να δικαιολογήσει την στρατολόγηση ατόμων.

Στον φασισμό, επικρατεί παράνοια και αναζητούνται εχθροί σε γενικευμένη κλίμακα με μόνο στόχο, την σύγκρουση. Η σύγκρουση στην πραγματικότητα δεν είναι παρά ανακούφιση από την ίδια την κρίση ταυτότητας και προσωπικότητας του φασίστα. Αφού δεν τα έχει καλά με τον εαυτό του, στρέφει την αρνητική ενέργεια προς τα έξω, επιτίθεται και προσπαθεί να διαχειριστεί τον δικό του φόβο. Ο μηχανισμός αυτός λέγεται προβολή και είναι μια ασυνείδητη διαδικασία. Ακριβώς γι’ αυτό δεν πρέπει να φοβόμαστε τους φασίστες. Ήδη είναι πιο φοβισμένοι και μπερδεμένοι με δικά τους συναισθήματα που δεν μπορούν να διαχειριστούν.

Η ομαδική δράση

Τα άτομα πάλι, έχοντας μεγάλη ανάγκη από το ανήκειν και την συμμετοχή, δείχνουν έτοιμα να συνταχθούν υπό ένα “ιδανικό”. Η στρατολόγηση μελών (ειδικά από μικρή ηλικία) γίνεται για να συγκεντρωθεί ένα σύνολο μονάδων που με την κατάλληλη πλύση εγκεφάλου θα μετατραπούν σε ενιαίο σώμα, σε μια μηχανή. Ο καθένας που συμμετέχει σ’ αυτό γίνεται ένα μηδενικό, χάνει την προσωπικότητά του και αντιμετωπίζεται ως σκουπίδι. Αυτό το τελευταίο αποτελεί θεμέλιο λίθο για την δημιουργία στρατού που θα υπηρετεί το “ιδανικό”.

Τα τάγματα εφόδου και οι λοιπές “ομαδικές” δραστηριότητες πέρα από την σύσφιξη δεσμών μεταξύ των μελών, έχουν σκοπό την επίδειξη δύναμης. Υπό τον μανδύα της ομάδας που θα το προστατεύσει επειδή είναι δυνατή, το άτομο-φασίστας, μπορεί να εγκληματήσει, γιατί εκείνη την στιγμή δεν νιώθει ότι είναι ο εαυτός του, αλλά ο αντιπρόσωπος της ομάδας. Ότι είναι η ομάδα. Τα υπόλοιπα τελετουργικά, δηλ. σύμβολα, χαιρετισμοί, επίκληση μύθων και αρχαίου DNA, απλά κρύβουν την παρανοϊκή τους οπτική.

Σε φασιστικές ομάδες εντάσσονται άτομα που έχουν την τάση να γίνονται φανατικοί οπαδοί. Ακολουθούν τυφλά κανόνες υπακοής, συνήθως γραμμένους σε εγχειρίδια και εύκολα γίνονται πειθήνια όργανα, που τους μαθαίνουν ότι δεν έχουν καμία αξία. Η “εκπαίδευση” που λαμβάνουν έχει ως στόχο πρωτίστως να παραμείνουν πιόνια. Νιώθουν δυνατοί μόνο όταν δρουν ομαδικά,ενισχύοντας και την αίσθηση πως είναι ανίκητοι.

“Η αρχή του ενός”

Φυσικά όλα αυτά δεν γίνονται δίχως έναν ηγέτη. Οι φασιστικές ομάδες υπακούν στον “νόμο του ενός”. Για τον ηγέτη τρέφουν συναισθήματα λατρείας και μίσους ταυτόχρονα. O ηγέτης αποκτά ρόλο “κηδεμόνα”, απέναντι σε άτομα που σαφώς δεν έχουν ωριμάσει, γι’ αυτό καταδέχονται να λαμβάνουν εντολές.

Και μάλιστα το περιεχόμενο των εντολών αυτών μπορεί να είναι ακόμα και η δολοφονία.  Μέσα στην παρανοϊκή τους  καθήλωση, τα άτομα διαχειρίζονται εύκολα από τον ηγέτη. Μεταβιβάζουν σ’ αυτόν την διανοητική και ψυχική τους ανεπάρκεια ως “αγάπη” και τυφλή υπακοή. Πιστεύουν πως υπηρετούν μια ιδέα. Βέβαια τίποτα απ’ όλα αυτά δεν συμβαίνει, αφού απλά υπακούν στην διαστροφή του ενός.

Ο ηγέτης-φασίστας είναι αυτός που φοβάται περισσότερο απ’ όλους την γενικευμένη απειλή από έναν απροσδιόριστο εχθρό, τον οποίο έχει κατασκευάσει αυτός στο μυαλό του. Δίχως πιόνια να τον υπηρετούν, η παράνοιά του είναι αβάσταχτη, γι’ αυτό έχει ανάγκη από “στρατό”, προκειμένου να μετατρέπει την εσωτερική του αποδιοργάνωση σε επιθετικότητα προς τους “εχθρούς”.

Τα σεξουαλικά απωθημένα

Ο φασισμός βασίζεται και στην σεξουαλική καταπίεση. Πρόκειται για μια διαστροφή που μεταλλάσσεται σε πολιτική πράξη. Η ανάγκη για επιβολή της επιθυμίας στον άλλον, η απόκτηση εξουσίας και η φαντασίωση της δύναμης το φανερώνουν αυτό. Επίσης, η εμμονή για “καθαρότητα”, είτε αίματος, είτε φυλής, είτε πατρίδας κ.ο.κ έχει ρίζες στις απωθημένες και ανεκπλήρωτες επιθυμίες. Η φασιστική ιδεολογία θεωρεί την οποιαδήποτε σωματική διαφοροποίηση ως εμπόδιο για την επίτευξη των στόχων της. Που είναι η επικράτηση της φυλής. Η επικράτηση του δικού της “σώματος” δηλαδή, ακόμα κι αν αυτό εκλαμβάνεται με μιλιταριστικούς όρους).

Η φαντασίωσή τους συμπυκνώνεται στην επικράτηση της φυλής και σε τίποτα παραπάνω. Είναι η απόλυτη διαστροφή, καθώς πηγάζει από το ένστικτο του θανάτου.

fascist

Ο φασισμός είναι ο χώρος που δίνεται σε διαταραγμένους ανθρώπους να εκφραστούν με προκάλυμμα. Η συστράτευση κι άλλων γύρω τους, δεν είναι παρά η αναμενόμενη έκφραση ενός άρρωστου συλλογικού θυμικού, μιας μαζικής ψυχοπαθολογίας που νομιμοποιεί τις πρακτικές του φασισμού.

Σχέσεις αγάπης-μίσους

Τα μέλη μιας φασιστικής οργάνωσης, ακριβώς επειδή περνάνε σκληρές δοκιμασίες προκειμένου να “ενταχθούν” σ’ αυτήν, κατά κάποιον τρόπο “μισούν” τους ανώτερους σε ιεραρχία.

Το μίσος τους αυτό, μπορεί να το εκφράσουν π.χ. με το να καταθέσουν εναντίον τους σε αστυνομικές αρχές επί παραδείγματι. Όταν τους έχουν ταπεινώσει κι εξευτελίσει πολλάκις, η αντίδρασή τους είναι να στραφούν απέναντι στους “εκπαιδευτές” τους, προσπαθώντας έστω και σπασμωδικά, να ξεφύγουν από την εξουσία που έχει ασκηθεί πάνω τους.

Ο συσσωρευμένος θυμός των μελών μιας φασιστικής οργάνωσης στιγμιαία ανακατευθύνεται προς τους “κηδεμόνες”. Ο φασισμός εξάλλου λατρεύει το μίσος. Τα μέλη του μισούν τους εαυτούς τους.

Η ψυχοπαθολογία του πολιτικού κόσμου

Πέρα από την αύξηση της μετανάστευσης που πράγματι δημιουργεί προβλήματα στις κοινωνίες, με την μη αντιμετώπισή της με ανθρωπιστικούς όρους, υπάρχει κι ένας ακόμα πολύ σημαντικός παράγοντας που τρέφει τον φασισμό. Στην ελληνική κοινωνία ειδικά, που ποτέ δεν έμαθε να συνυπάρχει με τον “διαφορετικό”, έκανε μασάζ στα ξενοφοβικά της ένστικτα, το πολιτικό σύστημα. Όχι μόνο με τις δηλώσεις βουλευτών, αλλά κυρίως με την ίδια την απαξίωση της πολιτικής από αυτούς που την ασκούν.

Όταν επί χρόνια η ατιμωρησία και το αίσθημα αδικίας που προκαλεί, έγινε σταθερά του τρόπου που αντιλαμβάνονται οι πολίτες την δημοκρατία. Όταν, προκειμένου να κερδίσουν εκλογές, οι κυβερνώντες έδιναν υποσχέσεις που ποτέ δεν τηρούσαν, μετατρέποντας το εκλέγειν σε τυπική διαδικασία. Όταν η αύξηση των ανισοτήτων και η περιθωριοποίηση του μέσου Έλληνα έγιναν αδιαμαρτύρητα και χωρίς σοβαρή αντιπολίτευση. Όταν ο καπιταλισμός παγκοσμιοποιήθηκε, οι πολιτικές λιτότητας τόνωσαν τα εθνικιστικά κύματα, γιατί οι άνθρωποι έψαχναν κάτι που να τους θυμίζει το παρελθόν, σε συνδυασμό με την τσίχλα “για το καλό του έθνους”.

Η ξύλινη γλώσσα των πολιτικών ήταν και είναι φασισμός. Κι εκεί πάνω στηρίχθηκε η απαξίωση της δημοκρατίας, ώστε να φτάσουμε σήμερα πολλοί συμπολίτες μας να αναζητούν τιμωρία γι’ αυτούς που την απαξίωσαν, αλλά όχι στρεφόμενοι σε πιο δημοκρατικές λύσεις, αλλά πιο αυταρχικές και αντιδημοκρατικές.

Το κτήνος του φασισμού παρουσιάζεται μεγαλύτερο λόγω κοινωνικών και πολιτικών συγκυριών. Μόνη ελπίδα, είναι η Παιδεία. Αυτή που πλάθει ανθρώπους που σκέφτονται και κρίνουν. Ανθρώπους μη χρήσιμους για τους ξυλόγλωσσους εξουσιαστές, αλλά χρήσιμους για την κοινωνία. Τα κτήνη μπορούν να κατευθυνθούν από αυτούς που τα δημιούργησαν. Ο άνθρωπος που αμφισβητεί, είναι στην πραγματικότητα ο επικίνδυνος, γιατί δεν υποτάσσεται.

http://strangejournal.wordpress.com/2013/10/08/η-ψυχολογια-του-φασισμου/