Μεξικό: κοινοτική αυτοδιεύθυνση κι αυτοάμυνα ενάντια σε μαφίες, τράπεζες και μπάτσους

Αποκλειστικό: Κέντρα ανομίας και χάους ενάντια στην ανάπτυξη και στο Μεξικό:
Autodeterminación y autodefensa en Cherán, Michoacán

του Simòn Sedillo

Στις 11 Δεκέμβρη 2012, το αμερικανικό υπουργείο δικαιοσύνης ανακοίνωσε ότι ο τραπεζικός κολοσσός HSBC απαλλάσσεται με νόμο από κάθε κατηγορία για την άρνησή του να δεχθεί ελεγκτικά μέτρα ενάντια στο ξέπλυμα χρήματος, παρά το πλεόνασμα αποδείξεων που υπάρχουν για τη συμμετοχή του. Ο βοηθός γενικού εισαγγελέα Lanny Breuner δήλωσε: “Εάν οι αμερικανικές αρχές αποφάσιζαν να κινήσουν νομικά την υπόθεση, η HSBC σχεδόν σίγουρα θα έχανε την άδεια λειτουργίας της στις ΗΠΑ, και το μέλλον του ιδρύματος θα απειλούταν, ενώ ολόκληρο το τραπεζικό σύστημα θα αποσταθεροποιούταν”.

Ολόκληρο το τραπεζικό σύστημα θα αποσταθεροποιούταν;

Το υπουργείο δικαιοσύνης αποφάσισε μάλλον να βάλει ένα πρόστιμο-μαμούθ στην HSBC, ύψους 1,9 δισ. δολλάρια, ενώ ζήτησε την παρακολούθηση των δραστηριοτήτων της τράπεζας για τα 5 επόμενα χρόνια. Το 1,9 δισ. αντιστοιχεί στην κερδοφορία πέντε εβδομάδων για την HSBC, με άλλα λόγια, σταγόνα στον ωκεανό. Το πιο θλιβερό μέρος της ιστορίας στα κυρίαρχα ΜΜΕ, είναι η επικέντρωση στο ξέπλυμα χρήματος και το ύψος του προστίμου, απέναντι στις ζωές που έχουν χαθεί από την νομιμοποίηση του εγκλήματος σε μια απ’ τις πιο χοντροκομμένες παραδοχές συνενοχής με το οργανωμένο έγκλημα σε όλον τον αποκαλούμενο “πόλεμο ενάντια στα ναρκωτικά”. Βασικά, αυτό που ανακοινώθηκε στον κόσμο απ’ το αμερικανικό υπουργείο δικαιοσύνης ήταν ότι το χρήμα έρεε άφθονο, και οι εγκληματίες είχαν γίνει πανίσχυροι. Οι συνέπειες στην παγκόσμια οικονομία από την νομική δίωξη μιας τράπεζας θα ήταν τεράστιες, το ρίσκο ήταν πολύ μεγάλο. “Σόρρυ παίδες, αλλά οι κακοί νίκησαν”.

Στο Cheran, Michoacan, του Μεξικού, τα νέα για την νομοθετική ασυλία στις ΗΠΑ δεν εκπλήσσουν κανέναν. Το οργανωμένο έγκλημα έχει κυριαρχήσει στην κοινότητα ήδη από το 2000. Μετά από τις δημοτικές εκλογές του 2008, που ανέδειξαν έναν εκπρόσωπο του PRI (“θεσμικό επαναστατικό κόμμα”), η παράνομη δραστηριότητα έχει αυξηθεί κατακόρυφα. Είναι πια κοινός τόπος για την κοινότητα ότι το οργανωμένο έγκλημα είναι ένα ενσωματωμένο στοιχείο της τοπικής πολιτικής σκηνής αλλά και της παγκόσμιας οικονομίας. Το Cheran είναι μια όμορφη μικρή ιθαγενική ορεινή κοινότητα, περικυκλωμένη από δάση, που γνωρίζει καλά το πραγματικό κόστος του ξεπλύματος χρήματος. Αμέσως μετά τις εκλογές του 2008, η κοινότητα άρχισε να γεύεται την ανάπτυξη του καννιβαλικού καπιταλισμού, του οποίου το οργανωμένο έγκλημα δεν είναι παρά ένα μέρος του.

Η παράνομη βιομηχανία υλοτομείας άρχισε να αποψιλώνει τα πολυαγαπημένα δάση της κοινότητας, που παραδοσιακά απολάμβαναν σεβασμό, ως μια πνευματική σύνδεση των ιθαγενών Purepecha με τη γη τους. Η υλοτομεία γρήγορα πήρε την μορφή λεηλασίας, και όταν μέλη της κοινότητας άρχισαν να προσπαθούν να υπερασπιστούν τα δάση τους, ήρθαν αντιμέτωποι με έναν πραγματικό εφιάλτη: οι υλοτόμοι όχι μόνο είχαν τη στήριξη και την πλήρη κάλυψη των κυβερνητικών αρχών και της τοπικής αστυνομίας, αλλά ολόκληρη η επιχείρηση συντονιζόταν από γνωστά μέλη της τοπικής μαφίας. [Μέχρι σήμερα, ακούω παρακλήσεις μελών της κοινότητας να μην κατονομάζω την μαφία αυτή σε οτιδήποτε γράφω ή λέω, διαφορετικά διακινδυνεύω τη ζωή μου]

Τα πρώτα μέλη της κοινότητας που προσπάθησαν να υπερασπιστούν το δάσος, δολοφονήθηκαν απλά και γρήγορα. Απ’ το 2008 ως το 2011 η κατάσταση έγινε ακόμα χειρότερη. Η μαφία ζητάει “προστασία” από όποιον έχει έστω κι ένα μικρό μαγαζί στην κοινότητα του Cheran. Το δάσος έχει ρημαχθεί και ο τρόμος βασιλεύει παντού, καθώς όλοι νιώθουν τη ζωή τους σε ρίσκο. Η πόλη, με τη δύση του ηλίου μετατρέπεται σε πόλη φάντασμα. Την πραγματικότητα αυτή αντιμετωπίζουν πολλές κοινότητες στο Μεξικό κάθε μέρα.

Φόνοι, εξαφανίσεις, απαγωγές, οι εγκληματικές συνέπειες της παράνομης υλοτομείας και η διάχυτη τρομοκρατία κορυφώθηκαν το ξημέρωμα της 15ης Απρίλη 2011. Μια ομάδα γυναικών, είχαν αρχίσει να οργανώνονται σιωπηλά τις προηγούμενες μέρες, ώστε να μπει ένα τέρμα στο ρήμαγμα της πόλης τους. Στις 15 Απρίλη, με τα παιδιά τους και τους νέους της πόλης στο πλάι τους, οι γυναίκες ύψωσαν το ανάστημά τους και προσπάθησαν να σταματήσουν τους εμπόρους ξυλείας που πέρναγαν μέσα από την πόλη τους. Οι ξυλέμποροι προσπάθησαν να πατήσουν τις γυναίκες με τ’ αμάξια τους, κι ως απάντηση ολόκληρη η κοινότητα ξεσηκώθηκε, κι άρχισε να πυρπολεί τα φορτηγά των ξυλεμπόρων και να τους συλλαμβάνει.

Σ’ αυτό το σημείο, η κοινότητα αντελήφθηκε τη συνενοχή της τοπικής αστυνομίας, όταν οι ίδιοι οι αστυνομικοί έφεραν μπράβους του οργανωμένου εγκλήματος στο μέρος όπου οι κάτοικοι κρατούσαν τους ξυλεμπόρους ώστε να προσαχθούν, προκειμένου να τους αποσπάσουν με τη βία. Η κοινότητα ύψωσε “fotagas”, φλεγόμενα οδοφράγματα σ’ ολόκληρη την πόλη, ώστε να εμποδίσει τις επιδρομές εναντίον μελών της. Εντός λίγων ημερών, η κοινότητα αποφάσισε ότι δεν μπορούσαν πια να εμπιστεύονται κανέναν πολιτικό από κανένα κόμμα, κι ούτε ακόμα την τοπική και την κρατική αστυνομία. Έτσι άρχισαν να οργανώνονται για τον αυτοπροσδιορισμό και την αυτοάμυνά τους, επιλέγοντας να στραφούν προς τις παραδοσιακές Purepecha μορφές αυτοκυβέρνησης.

Εκλέχθηκε ένα γενικό συμβούλιο γερόντων της κοινότητας, και σχηματίστηκαν επιτροπές για τις λογιστικές, κοινωνικές, οικονομικές και πολιτικές ανάγκες. Τα μέλη της κοινότητας είπαν απλά ότι στράφηκαν προς την ιστορία τους και απευθύνθηκαν στους γηραιότερους προκειμένου να βρουν κοινοτικές μορφές οργάνωσης που λειτουργούσαν πριν τα πολιτικά κόμματα, την αστυνομία και το οργανωμένο έγκλημα. Το γενικό συμβούλιο σήμερα αναγνωρίζεται και νόμιμα σαν δημοτική αρχή του Cheran, στο Michoacan.

Η κοινότητα συμφώθησε σε ένα μίνιμουμ τριών αιτημάτων: ασφάλεια, δικαιοσύνη και αναδάσωση της γης. Έκτοτε ενεργά αναδασώνουν ολόκληρη την περιοχή, λαμβάνουν μάλιστα αυτήν την όψη του αγώνα πολύ σοβαρά, υπενθυμίζοντάς μας ότι η προστασία του δάσους γι αυτούς είναι ένα πνευματικό και παραδοσιακό καθήκον. Το Cheran δεν πιστεύει πια ότι κανείς θα του φέρει τη δικαιοσύνη για τους νεκρούς, τους εξαφανισμένους και όσους μετανάστευσαν λόγω της σύγκρουσης, ούτε περιμένει κανέναν στην εξουσία να δείξει κατανόηση στη δικαιοσύνη για το δάσος για την οποία μιλούν. Σήμερα το Cheran γνωρίζει ότι η δικαιοσύνη είναι κάτι που θα πρέπει να φροντίσουν οι ίδιοι από δω και πέρα. Όσον αφορά την ασφάλεια, ο κόσμος μπορεί να δει για τον εαυτό του με τί μοιάζει μια κοινότητα που παίρνει την ευθύνη της ίδιας της ασφάλειάς της, μέσω των δικών της, παραδοσιακών μορφών αυτοκυβέρνησης και αυτοάμυνας.

Λίγο μετά το ξεκίνημα της εξέγερσης του 2011, μέλη της κοινότητας δήλωσαν ότι οι τοπικοί πολιτικοί και η αστυνομία απλούστατα αποχώρησαν από φόβο για αντίποινα απ’ την κοινότητα, κι ως εκ τούτου δεν υπήρξε καν η ανάγκη να τους εκδιώξει απ’ την πόλη. Μέλη της κοινότητας κατέλαβαν τα τοπικά κυβερνητικά κτίρια, τα φορτηγά και τα όπλα της αστυνομίας, και τα έθεσαν σε χρήση. Ιστορικά, το Cheran “αστυνομευόταν” ή αμυνόταν παραδοσιακά από μέλη της ίδιας της κοινότητας. Σε εθελοντικές βάρδιες, μέλη καθεμιάς απ’ τις τέσσερις “barrios” ή γειτονιές της πόλης περιπολούν την κοινότητα σε αυτοάμυνα. Η περιπολία αυτή ονομάζεται “ronda”, ή κοινοτική περιφρούρηση. Σήμερα η ronda χωρίζεται σε δύο μέρη. Την “ronda communitaria”, που είναι υπεύθυνη για την περιπολία και περιφρούρηση της κοινότητας εντός των ορίων της, και τους “guardabosques” ή φύλακες των δασών, που περιπολούν έξω απ’ τα όρια της πόλης, βαθιά μέσα στο δάσος, προκειμένου να προστατέψουν τα μέλη της κοινότητας που ζουν σε αγροτικές περιοχές αλλά και το ίδιο το δάσος.

[youtube] https://www.youtube.com/watch?v=fK5OP_VOSvQ [/youtube]

Το Cheran δεν είναι η πρώτη κοινότητα στο Μεξικό που επιστρέφει σε παραδοσιακά μέσα κοινοτικής αυτοάμυνας, δεν είναι καν η πρώτη στην πολιτεία του Michoacan, ή στην περιοχή των ιθαγενών Purepecha. Κι άλλες κοινότητες συμμετέχουν σε παρόμοιες πρακτικές αυτοκυβέρνησης και αυτοάμυνας, και ολοένα και περισσότερο πολλές κοινότητες βλέπουν την παραδοσιακή αυτοκυβέρνηση και την αυτοάμυνα ως μια βιώσιμη εναλλακτική στη σαπίλα της πολιτικής και την υποταγή στο οργανωμένο έγκλημα. Πρόσφατα, μέλη του συμβουλίου του Nurio, μιας μεγαλύτερης και παλαιότερης στην αυτοκυβέρνηση και την αυτοάμυνα πόλης του Michoacan, πρότειναν τη διοργάνωση τοπικών περιπολιών από όλα τα συμβούλια των Purepecha, ώστε να καλύπτουν όλες τις ιθαγενικές περιοχές της πολιτείας.

Είναι δύσκολο να μη σηκώνει κανείς τους ώμους παραιτούμενος όταν βλέπει ότι εγκληματίες όπως αυτοί της HSBC απολαμβάνουν κάθε ασυλία από νομικές και ποινικές κυρώσεις, αλλά είναι ακόμα δυσκολότερο να μη σφίξει τη γροθιάτου στον αέρα βλέποντας τους ιθαγενείς Purepecha να υπερνικούν το οργανωμένο έγκλημα, τους διεφθαρμένους πολιτικούς και τις μεγάλες επιχειρήσεις, βρίσκοντας τα δικά τους μοντέλα αυτοδιεύθυνσης και αυτοάμυνας σε κοινοτικό επίπεδο.

Πηγή: http://elenemigocomun.net/2013/01/self-determination-defense-cheran/