Μεγάλη αύξηση αιωρούμενων σωματιδίων λόγω κάυσης ξύλων στο Λεκανοπέδιο

Σε ανακοίνωση του ο Ιατρικός Σύλλογος Αθηνών προειδοποιεί πως η θέρμανση με καυσόξυλα και ξυλόσομπες θέτει σε κίνδυνο την υγεία πολιτών, ιδιαίτερα ευαίσθητων ομάδων όπως τα μικρά παιδιά, και οι χρόνια πάσχοντες.

Όπως σημειώνεται τα τζάκια και οι λέβητες με καυσόξυλα καθώς και οι ξυλόσομπες αποτελούν μια νέα πραγματικότητα και πλέον η χρήση τους είναι εκτεταμένη λόγω του υψηλού κόστους του πετρελαίου θέρμανσης.

«Η καύση του ξύλου αυτού με βασικό στοιχείο τον άνθρακα, προκαλεί καθημερινά ολοένα και μεγαλύτερη συγκέντρωση των αιωρούμενων μικροσωματιδίων – προϊόντων της καύσης, των suspended particulate matter) στην ατμόσφαιρα. Ας σημειωθεί δε, ότι τα παραδοσιακά τζάκια με καυσόξυλα και οι ξυλόσομπες εκλύουν περίπου 30 φορές περισσότερα αιωρούμενα μικροσωματίδια ανά κιλό καύσιμης ύλης από έναν σύγχρονο καυστήρα» τονίζει ο Ιατρικός Σύλλογος Αθηνών και προσθέτει:

«Τους τελευταίους δύο μήνες, στο Μαρούσι και στο Κορωπί διαπιστώθηκε 18 φορές αύξηση των αιωρούμενων μικροσωματιδίων πάνω από το ανώτατο επιτρεπτό όριο των 50 μg/m3 (μικρογραμμαρίων ανά κυβικό μέτρο αέρα). Τη ρύπανση της ατμόσφαιρας, μαζί με τα αιωρούμενα μικροσωματίδια, επιτείνουν και άλλοι τοξικά προϊόντα τη ίδιας καύσης του βιοάνθρακα όπως τα SO2, NO2, NO, CO, CO2, Pb και άλλα».

«Όσον αφορά στην επίδραση των αιωρούμενων μικροσωματιδίων στην υγεία ανθρώπινου οργανισμού, τα μικροσωματίδια διαχωρίζονται, ανάλογα με τη διάμετρο τους: σ’ εκείνα που έχουν διάμετρο από 2,5 έως 10 μm, που συνήθως αποτελούνται από οξείδια του αργιλίου, πυρίτιο, σίδηρο και είναι εισπνεύσιμα, και σε αυτά με διάμετρο μικρότερη των 2,5 μm που παράγονται σε τεράστιες ποσότητες από καυσόξυλα και ξυλόσομπες και μπορούν να διεισδύσουν βαθύτερα στα πνευμόνια και να προκαλέσουν σοβαρότερη βλάβη. Η ικανότητα του αναπνευστικού συστήματος του ανθρώπου να προστατεύε¬ται από τα αιωρούμενα στο περιβάλλον μικροσωματίδια καθορίζεται κυρίως από το μέγεθος και τη χημική σύσταση των τελευταίων».

Ο Ιατρικός Σύλλογος Αθηνών προειδοποιεί πως «η συνεχιζόμενη εναπόθεση των μικροσωματιδίων αυτών σε όλο το μήκος του ανώτερου και κατώτερου αναπνευστικού, προκαλεί σοβαρή βλάβη στο αναπνευστικό επιθήλιο».

«Στο ανώτερο αναπνευστικό επικάθονται τα μεγαλύτερης διαμέτρου μικροσωματίδια. Όσο πιο μικρή είναι η διάμετρός τους τόσο μεγαλύτερη είναι η διείσδυση τους στους πνεύμονες ως τις τελικές κυψελίδες. Τα πολύ μικρής διαμέτρου μικροσωματίδια, λόγω της διεισδυτικότητάς τους και λόγω των σταθερών συμπλόκων που σχηματίζουν, εισχωρούν στο εσωτερικό των κτιρίων, των σπιτιών, των κλινοσκεπασμάτων και προκαλούν πληθώρα αναπευστικων προβλημάτων από άσθμα, αλλεργικές βρογχίτιδες, αποφρακτικές πνευμονοπάθειες κα».

«Επίσης, πρόσφατες έρευνες έδειξαν ότι τα αιωρούμενα μικροσωματίδια με διάμετρο <7 μm προκαλούν καταστροφή των μακροφάγων στο κυκλοφορικό σύστημα, καταστρέφουν το ενδοθήλιο των μικρών αγγείων, δημιουργούν μικροθρομβώσεις και συχνά πυροδοτούν στεφανιαία νόσο και ΑΕΕ, ή σε οξείες καταστάσεις έως και πνευμονικό οίδημα».

«Υπάρχουν στοιχεία που δείχνουν ότι τα αιωρούμενα μικροσωματίδια με διάμετρο μικρότερη του 0.1 μm μπορεί να περάσουν μέσα από τις κυτταρικές μεμβράνες και να διαπεράσουν τον αιματοεγκεφαλικό φραγμό του εγκεφάλου και να προκαλέσουν σοβαρή εγκεφαλική βλάβη. Ακόμα στην περίπτωση της αιθάλης που εκπέμπεται από τους σύγχρονους κινητήρες ντήζελ, τα μικροσωματίδια μπορεί να μεταφέρουν και καρκινογόνα στοιχεία στην επιφάνειά τους (όπως π.χ. βενζοπυρένια)», τονίζεται στην ανακοίνωση.

Ο Ιατρικός Σύλλογος Αθηνών επισημαίνει τη σοβαρότητα ενός φαινομένου που έχει λάβει απειλητικές διαστάσεις και θέτει σε κίνδυνο την υγεία εκατομμυρίων πολιτών και προμηνύει τον αφανισμό της ζωτικης πηγής οξυγόνου και οικολογικής ισορροπίας στο περιβάλλον, τα δάση μας.

Πηγή: Κουτί της Πανδώρας

Σε ανακοίνωση του το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ΚΕΕΛΠΝΟ) επισημαίνει τη μεγάλη αύξηση των τιμών της ατμοσφαιρικής ρύπανσης λόγω της καύσης ξύλων από τζάκια και ξυλόσομπες και επισημαίνει την επιστροφή «ενός παλιού γνώριμου» του νέφους της αιθαλομίχλης.

Στο πλαίσιο αυτό υπενθυμίζει την τραγική ιστορία του Λονδίνου όταν το Δεκέμβριο του 1952 η αιθαλομίχλη κάλυψε για πέντε ολόκληρες ημέρες τη Βρετανική πρωτεύουσα με αποτέλεσμα να χάσουν τη ζωή τους πάνω από 4.000 πολίτες. Σε εκείνες τις πέντε ημέρες, όπου η ορατότητα ήταν αδύνατη ακόμα και για τους πεζούς που κρατούσαν φανάρια, χιλιάδες άνθρωποι πέθαναν και αμέτρητοι άλλοι υπέφεραν από αναπνευστικά προβλήματα.

Λόγω του κρύου και των έντονων χιονοπτώσεων, οι Λονδρέζοι έκαιγαν μεγάλες ποσότητες ξύλων και τεράστιες ποσότητες καπνού εκλύονταν στην ατμόσφαιρα. Υπό κανονικές συνθήκες, αυτό δεν θα μπορούσε να δημιουργήσει τεράστιο πρόβλημα, καθώς ο καπνός θα διασκορπιζόταν στην ατμόσφαιρα. Ωστόσο, οι μετεωρολογικές συνθήκες των ημερών του Δεκεμβρίου 1952 (αντικυκλώνας) οδήγησαν αέριες μάζες προς το έδαφος. Δεδομένου ότι ο αέρας κοντύτερα στο έδαφος είναι ζεστότερος από εκείνον στα υψηλότερα στρώματα της ατμόσφαιρας, δημιουργείται η λεγόμενη αναστροφή, με αποτέλεσμα να οδηγήσει στην παγίδευση του ζεστού καπνού που έβγαινε από τις καμινάδες κοντά στο έδαφος. Εκτός από τον καπνό από τα σπίτια, το φαινόμενο της αναστροφής είχε ως αποτέλεσμα να παγιδευτούν μικροσωματίδια και άλλοι ρύποι από βιομηχανίες, τόσο κοντά στο Λονδίνο όσο και στις γύρω περιοχές.
Σε συνδυασμό με άλλες μετεωρολογικές παραμέτρους, όπως η ηλιοφάνεια και οι υγροί άνεμοι, δημιουργήθηκε ένα στρώμα αιθαλομίχλης ύψους 100-200 μέτρων, ενώ απελευθερώθηκαν τόνοι σωματιδίων, διοξειδίου του άνθρακα, υδροχλωρικού οξέως και φθοριούχων συστατικών, και εκτιμάται ότι 370 τόνοι διοξειδίου του θείου μετατράπηκαν σε 800 τόνους θειικού οξέως.

Εξαιτίας του φαινομένου υπολογίζεται ότι βρήκαν το θάνατο 4.000 άτομα, γεγονός που οδήγησε την βρετανική κυβέρνηση στην απαγόρευση λειτουργίας τζακιών μέσα στην πόλη. Θεσπίστηκε μία σειρά νόμων για την προστασία του περιβάλλοντος που απαγόρευσε στους κατοίκους αστικών περιοχών να καίνε ξύλα στα τζάκια των σπιτιών τους.

Διαβάστε τις Γενικές πληροφορίες για τις επιπτώσεις της ατμοσφαιρικής ρύπανσης στην υγεία του ΚΕΕΛΠΝΟ

Τα τελευταία δύο χρόνια οι επιστήμονες παρατηρούν στα μεγάλα αστικά κέντρα ότι η στροφή στη φθηνότερη θέρμανση
με καυσόξυλα που καίγονται στα τζάκια και στις σόμπες προκαλεί σοβαρή αύξηση στις τιμές της αέριας ρύπανσης.
Ορισμένοι μιλούν για σοβαρή συμβολή των καύσεων του ξύλου στην επιστροφή «ενός παλιού γνώριμου», του νέφους
αιθαλομίχλης, όταν οι καιρικές συνθήκες ευνοούν τη δημιουργία του.

Σημειώνεται ότι ένα παραδοσιακό τζάκι εκλύει στην ατμόσφαιρα 30 φορές περισσότερα αιωρούμενα σωματίδια από
ότι ένας καλά συντηρημένος καυστήρας πολυκατοικίας με 25 διαμερίσματα.

Προηγούμενες μετρήσεις στο λεκανοπέδιο της Αττικής και κυρίως στην Κηφισιά, στην Εκάλη, στο Μαρούσι και στο
Κορωπί αλλά και σε συνοικίες της Ανατολικής Θεσσαλονίκης έδειξαν μεγάλη αύξηση των αιωρούμενων σωματιδίων
PΜ-10 (σωματίδια με διάμετρο <10 μικρών) τη χειμερινή περίοδο σε συνδυασμό με συνθήκες άπνοιας και υγρασίας.

Η ατμοσφαιρική ρύπανση μπορεί να οδηγήσει σε αναπνευστικά προβλήματα, να επιδεινώσει αλλεργίες και να
προκαλέσει νευρολογικά, αναπαραγωγικά, και αναπτυξιακά προβλήματα. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για τον ευάλωτο
πληθυσμό, όπως τα παιδιά, οι ηλικιωμένοι, οι έγκυες γυναίκες, καθώς και αυτοί που πάσχουν από αναπνευστικά/
καρδιαγγειακά προβλήματα.

Με την καύση ορυκτών καυσίμων ή βιομάζας εκκρίνεται στην ατμόσφαιρα ποικιλία ουσιών.

 PM10 και PM2 (αιωρούμενα σωματίδια με διάμετρο <10 μικρά ή <2 μικρά)

Τα αιωρούμενα σωματίδια εναποτίθενται κυρίως στις κυψελίδες των πνευμόνων και με την πάροδο του χρόνου
επιφέρουν σοβαρές βλάβες στην υγεία των ανθρώπων. Η συνεχής έκθεση στα αιωρούμενα σωματίδια συμβάλλει στη

ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΕΓΧΟΥ ΚΑΙ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΝΟΣΗΜΑΤΩΝ
ΚΕΝΤΡΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ (Κ.ΕΠΙΧ)
ΤΗΛ: 210-5212 000, 210-5212 054

δημιουργία χρόνιων αναπνευστικών παθήσεων και μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο πρόωρου θανάτου. Διάφορες
μελέτες συνδέουν τα επίπεδα των αιωρούμενων σωματιδίων με τις αυξημένες εισαγωγές στα νοσοκομεία και ειδικότερα
με τον αριθμό των επισκέψεων στα Τμήματα Επειγόντων Περιστατικών (ΤΕΠ). Τα παιδιά, τα άτομα που πάσχουν από
άσθμα ή έχουν καρδιολογικά προβλήματα και οι ηλικιωμένοι είναι οι ομάδες υψηλού κινδύνου, ιδιαίτερα ευαίσθητοι
στην έκθεση σε υψηλές συγκεντρώσεις αιωρούμενων σωματιδίων στην ατμόσφαιρα.

Γενικά όσο πιο μικρά είναι τα αιωρούμενα σωματίδια τόσο πιο επικίνδυνα είναι, ενώ η επικινδυνότητα τους εξαρτάται
επίσης από τη χημική τους σύσταση.

Μακροπρόθεσμη Έκθεση: Οι πληθυσμοί που διαβιούν για πολλά έτη σε περιοχές επιβαρυμένες με υψηλές
συγκεντρώσεις αιωρούμενων σωματιδίων στην ατμόσφαιρα εμφανίζουν διάφορα προβλήματα υγείας, όπως
αναπνευστικά προβλήματα και χρόνια βρογχίτιδα, ακόμη και πρόωρο θάνατο.

 O3 (Όζον)

Το όζον σε ψηλές συγκεντρώσεις μπορεί να είναι ερεθιστικό για το αναπνευστικό σύστημα, προκαλώντας βήχα,
αίσθημα ξηρότητας στο λαιμό και πόνο στο στήθος, φλεγμονή στους πνεύμονες και αύξηση της πιθανότητας
λοιμώξεων. Τα μέτρια επίπεδα όζοντος στην ατμόσφαιρα μπορεί να είναι ερεθιστικά για τα μάτια, τη μύτη, το λαιμό, και
τους πνεύμονες. Τα παιδιά είναι περισσότερο ευάλωτα στην έκθεση στο όζον, ιδιαίτερα εκείνα με ιστορικό άσθματος.
Άτομα που πάσχουν από άσθμα είναι ιδιαίτερα ευαίσθητα στην τοξικότητα του όζοντος, η οποία αποφράσσει τις
αναπνευστικές οδούς.

Μακροπρόθεσμη Έκθεση: Οι πληθυσμιακές μελέτες που αφορούν στις μακροπρόθεσμες εκθέσεις ακόμη και σε χαμηλά
επίπεδα όζοντος στην ατμόσφαιρα δείχνουν ότι το όζον επηρεάζει τη λειτουργία των πνευμόνων, ενώ η χρόνια έκθεση
σε υψηλές συγκεντρώσεις όζοντος μπορεί να προκαλέσει μόνιμη δομική ζημιά στους πνεύμονες.

Βραχυπρόθεσμη Έκθεση: Οι βραχυπρόθεσμες εκθέσεις μπορεί να προκαλέσουν ευαισθησία στα αερομεταφερόμενα
αλλεργιογόνα και άλλα ερεθιστικά σωματίδια, και μπορεί να εξασθενίσουν το ανοσοποιητικό σύστημα.

 ΝΟx (οξείδια του αζώτου)

Τα οξείδια του αζώτου αντιδρούν εύκολα με τις κοινές οργανικές χημικές ουσίες και το όζον, για να διαμορφώσουν μια
ευρεία ποικιλία τοξικών προϊόντων. Η υπερβολική έκθεση στα οξείδια του αζώτου μπορεί να προκαλέσει προβλήματα
στο αίμα, στο ήπαρ, τους πνεύμονες και τον σπλήνα. Επίσης δρουν αθροιστικά με το διοξειδίου του θείου, το οποίο
ενισχύει τις ανεπιθύμητες επιπτώσεις των οξειδίων του αζώτου. Τα οξείδια του αζώτου αντιδρούν με την αμμωνία, την
υγρασία, και άλλες ενώσεις για να δημιουργήσουν το νιτρικό οξύ και άλλα σχετικά σωματίδια.

Οι επιπτώσεις στην ανθρώπινη υγεία περιλαμβάνουν δύσπνοια, αναπνευστικά προβλήματα ή επιδείνωση παθήσεων
όπως εμφύσημα και βρογχίτιδα, αλλά και καρδιακών προβλημάτων.

 SO2 (διοξείδιο του θείου)

Μακροχρόνια Έκθεση: Η μακροχρόνια έκθεση στο διοξείδιο του θείου συνδέεται με πληθώρα αναπνευστικών
προβλημάτων, τη μείωση της ανταπόκρισης των πνευμόνων σε πιθανές λοιμώξεις και την επιδείνωση καρδιαγγειακών
παθήσεων. Άτομα με καρδιαγγειακές και χρόνιες πνευμονολογικές παθήσεις (όπως η βρογχίτιδα ή το εμφύσημα),
άτομα που πάσχουν από άσθμα, καθώς και τα μικρά παιδιά και οι ηλικιωμένοι είναι ιδιαίτερα ευπαθή στην έκθεση σε
αυξημένα επίπεδα διοξειδίου θείου.

Βραχυπρόθεσμη Έκθεση: Η βραχυπρόθεσμη έκθεση σε ψηλές συγκεντρώσεις του διοξειδίου του θείου μπορεί να
προκαλέσει ερεθισμό στα μάτια και τη μύτη, βρογχόσπασμο ή πνευμονικό οίδημα σε μεγάλες συγκεντρώσεις.

Πηγή: Κουτί της Πανδώρας